Przejdź do zawartości

Vitus Bering

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Vitus Jonassen Bering
Ilustracja
Rekonstrukcja pośmiertna twarzy Vitusa Jonassena Beringa
Data i miejsce urodzenia

1681
Horsens

Data i miejsce śmierci

19 grudnia 1741
Wyspa Beringa

Zawód, zajęcie

żeglarz

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Mogiła Vitusa Beringa na wyspie jego imienia

Vitus Jonassen Bering (znany wśród rosyjskich żeglarzy jako Iwan Iwanowicz[1]; ur. 1681 w Horsens, zm. 8 grudnia?/19 grudnia 1741 na Wyspie Beringa koło Kamczatki[2]) – żeglarz pochodzenia duńskiego w służbie rosyjskiej marynarki, badacz Cieśniny Beringa i Alaski, odkrywca Wysp Komandorskich[3].

Biografia

[edytuj | edytuj kod]

Po podróży do Indii Wschodnich wstąpił do marynarki rosyjskiej. W 1724 roku Piotr I mianował go liderem wyprawy mającej ustalić, czy istnieje połączenie lądowe pomiędzy Azją a Ameryką Północną. Po pokonaniu Syberii, 13 lipca 1728 roku wypłynął z Kamczatki i w sierpniu przepłynął przez Cieśninę Beringa do Oceanu Arktycznego. Niesprzyjająca pogoda uniemożliwiła dokładną obserwację[4]. Pomimo niezauważenia wybrzeża Ameryki Północnej, Bering uznał, że Syberia nie jest połączona z Ameryką, potwierdzając tym samym zapomniane odkrycie Siemiona Dieżniowa z 1648 roku[4][5]. Z powodu mgły, Bering nie dostrzegł Wysp Komandorskich. W 1730 roku Bering wraz z załogą powrócił do Sankt Petersburga[6].

Druga wyprawa (znana jako Wielka Ekspedycja Północna, lub też Polarna) odbyła się w latach 1733–1743. W wyprawie uczestniczyło ponad sto osób (głównie Rosjan, Niemców i Skandynawów). Druga wyprawa składała się z trzech ekspedycji, mającej na celu zbadania rosyjskiego wybrzeża północnego, eksploracji wód Oceanu Spokojnego między Japonią i Stanami Zjednoczonymi oraz Syberii Wschodniej i Dalekiego Wschodu. Bering wziął udział w drugiej ekspedycji, badającej wody Pacyfiku[6]. W załodze Beringa znaleźli się między innymi: Siemion Czeluskin (odkrywca i badacz Przylądku Czeluskin, najbardziej na północ wysuniętego punktu Eurazji) oraz Chariton i Dmitrij Łaptiewowie (autorzy opisu brzegów Arktyki oraz części Oceanu Północnego, nazwanego później na ich cześć Morzem Łaptiewów)[7].

W 1737 roku Vitus Bering i Aleksiej Czirikow dotarli do Ochocka, gdzie przygotowali się do wyprawy. Budowa okrętów „Św. Piotr” i „Św. Paweł” trwała trzy lata[8]. Statki opuściły Ochock we wrześniu 1740 roku, kierując się do Pietropawłowska na Kamczatce. Okręty odpłynęły z Pietropawłowska 4 czerwca 1741 roku. Po kilkunastu dniach żeglugi statki rozdzieliły się przez niesprzyjającą pogodę.

Dowodzony przez Czirikowa „Św. Paweł” dotarł 15 lipca do wybrzeży Alaski. W celu uzupełnienia zapasów wody i żywności Czirikow wysłał na ląd kolejno dwie szalupy z 15 ludźmi, ale żadna z nich nie wróciła. W trudnych warunkach, żeglując wzdłuż archipelagu Aleutów, statek wrócił do Pietropawłowska 10 października[9]. Ostatecznie statek zdołał powrócić do Sankt Petersburga[4][10]. Dzięki wyprawie Czirikowa powstały mapy północnego Oceanu Spokojnego z usytuowaniem wybrzeży Ameryki Północnej.

Dowodzony przez Beringa „Św. Piotr” dotarł do wyspy Kodiak, co umożliwiło uczestniczącym w wyprawie naukowcom zbadanie tamtejszej roślinności. W drodze powrotnej Bering płynął wzdłuż Wysp Aleuckich[10]. Chorując na szkorbut nie był w stanie dowodzić statkiem, zwłaszcza w czasie sztormowej pogody. Dowództwo oddał w ręce porucznika Svena Vaxela, a sam prawie nie opuszczał kajuty. Na początku listopada 1741 r. „Św. Piotr” rozbił się na brzegu Wyspy Beringa. Znaczna część załogi zmarła na wyspie, a wśród nich i sam Bering (8 grudnia)[9]. Po przezimowaniu pozostali z materiału pochodzącego z wraku statku zbudowali barkę, którą 26 sierpnia 1742 r. 31 ocalałych marynarzy[9] powróciło do Pietropawłowska na Kamczatce[4].

Na wniosek angielskiego kapitana Jamesa Cooka, cieśninie, do której Bering dotarł podczas trzeciej wyprawy, nadano nazwę Cieśniny Beringa[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Vitus Bering. cambridge.org, 1982. [dostęp 2020-09-13]. (ang.).
  2. ↑ Bering Vitus Jonassen, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-09-13].
  3. ↑ Sieradzan 2013 ↓, s. 102.
  4. ↑ a b c d Vitus Bering, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2020-09-13] (ang.).
  5. ↑ Walasek 2013 ↓, s. 62.
  6. ↑ a b Sieradzan 2013 ↓, s. 105.
  7. ↑ Walasek 2013 ↓, s. 65.
  8. ↑ Sieradzan 2013 ↓, s. 106.
  9. ↑ a b c Paweł M. Madeyski. Na wyspach komandora Beringa. „Poznaj Świat”. R. XX (nr 9 (238)), s. 8-11, wrzesień 1972. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.). 
  10. ↑ a b Sieradzan 2013 ↓, s. 107.
  11. ↑ Długosz 2001 ↓, s. 238.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Vitus_Bering&oldid=72789655”